Od września w całej Unii Europejskiej ostatecznie został wprowadzony zakaz produkcji i importu tradycyjnych żarówek. Czym można je zastąpić? Czy realną alternatywą jest zdobywająca coraz większą popularność technologia LED?

Komentarza udziela Adam Gołąb, menedżer ds. efektywności energetycznej w firmie TRILUX Polska Sp. z o.o., specjalizującej się w produkcji nowoczesnych rozwiązań oświetleniowych.

Tradycyjne żarówki były stopniowo wycofywane z obiegu przez ostatnich kilka lat. Do niedawna można było kupować jeszcze te „słabsze” – o mocy 25 lub 40 W, jednak teraz i one zostały objęte zakazem sprzedaży. Alternatywą w oświetleniu mieszkań są żarówki halogenowe i świetlówki kompaktowe. Natomiast przyszłość oświetlenia to diody świecące popularnie nazywane LED.

Wprowadzony przez Komisję Europejską przepis podyktowany jest względami ekologicznymi i dążeniem do minimalizowania zużycia energii elektrycznej. Tradycyjna żarówka jest bowiem wyjątkowo nieefektywna. Aż 95% zużywanej energii emitowane jest w postaci ciepła, a tylko z 5% zużywanej energii uzyskujemy światło.

W wypadku diod świecących te proporcje wypadają korzystniej: w światło zamieniane jest ok. 30% energii. Szacuje się, że oszczędności z tytułu wymiany źródeł światła na terenie całej Unii Europejskiej sięgać będą 5 mld euro rocznie.

Zalety LED

Zdecydowanymi atutami LEDów są wydajność i trwałość. W oprawie wyposażonej w skuteczny system odprowadzania ciepła będą działać 50 tys. godzin lub więcej. Dostępne są diody, które możemy wkręcić w oprawę tak jak tradycyjną żarówkę, świecące do 30 tys. godzin (wycofane żarówki świeciły przeciętnie 1 000 godzin). Po tym okresie diody nie przestają jednak świecić – dają natomiast mniej światła.

Adam Gołąb menedżer ds. efektywności energetycznej w firmie TRILUX Polska Sp. z o.o.

Fot. SXC.HU

Podawana przez wytwórców LED trwałość oznacza, że po czasie określonym przez producenta, ilość emitowanego światła spada poniżej 70% pierwotnej wartości. LEDy sprawdzają się w różnych warunkach użytkowania i są odporne na uszkodzenia mechaniczne, zatem będą nam służyć długi czas. Ponadto diody nie wytwarzają promieniowania ultrafioletowego, które powoduje odbarwianie materiałów i przyspiesza ich starzenie. Nie dogrzewają oświetlanych przedmiotów, a ich światło nie migoce. Mogą być stosowane w miejscu przeznaczonym do pracy, nauki lub czytania.

Dotkliwą dla przeciętnego Polaka wadą lamp LED jest ich wysoka cena. Biorąc jednak pod uwagę niski koszt eksploatacji i długi okres użytkowania, warto rozważyć taką inwestycję. Koszty zakupu zwrócą się bowiem w postaci zdecydowanie niższych rachunków za prąd.

Jak zastosować w domu?

Diody świecące umożliwiają zarówno oświetlenie całych pomieszczeń jak i akcentowanie poszczególnych elementów wnętrza. Można nimi wyeksponować elementy dekoracyjne pomieszczenia. Światłem LED można sterować – ściemniać i rozjaśniać, a w wypadku diod RGB, także zmieniać barwę światła.

Diody elektroluminescencyjne mogą być stosowane we wszystkich typach pomieszczeń oraz na zewnątrz. We wnętrzach dobrze spisują się także w miejscach, gdzie światło zapala się na krótko, ponieważ częste włączanie i wyłączanie nie skraca ich żywotności, jak ma to miejsce w wypadku lamp wyładowczych a po włączeniu dają „pełen” blask i nie trzeba czekać na ich rozgrzanie. Świetnie sprawdzą się więc w łazienkach, piwnicy czy garażu.

Na co zwrócić uwagę wybierając oświetlenie?

Przy zakupie oświetlenia typu LED warto decydować się na wyroby dobrych i doświadczonych marek. Niestety na rynku spotkać można niepełnowartościowe produkty, których jakość może być znacznie niższa niż oczekiwana, a podawane przez producenta informacje o wyrobie są skąpe lub niepełne.

Dokonując wyborów, należy zwrócić uwagę na kilka istotnych parametrów, o których producent (sprzedawca) powinni informować:

- moc (W) i całkowity strumień świetlny (lm) albo moc i skuteczność świetlna źródła światła podawana w lm/W (lm – lumen, jednostka strumienia świetlnego, W – Wat)
i określająca, ile światła otrzymamy z 1 W pobranej energii. Kupując LEDy (oprawy
z LED) o mocach 5 – 10 W uzyskamy symboliczne światło. Mimo wysokiej efektywności LEDów nie będzie ono intensywniejsze niż światło żarówki 15-40 W;
- współczynnik oddawania barw (im wyższy wynik w zakresie do 100, tym światło mniej zniekształca kolory oświetlanych przedmiotów) oraz barwa światła. Jeżeli chcemy uzyskać światło porównywalne ze światłem żarówki powinniśmy stosować LEDy o barwie ciepło białej;
- trwałość LEDów – im większa tym oczywiście lepiej, minimum to 30 000 godzin;
- w zależności od miejsca przeznaczenia oprawy oświetleniowej należy zwrócić uwagę na jej typ budowy (oznaczenie IP), aby konstrukcja odpowiadała warunkom, w jakich będzie użytkowana (oprawy o odpowiedniej szczelności).