Fotowoltaika umożliwia wytworzenie własnej energii elektrycznej za pomocą energii słonecznej. Przez stale rosnące ceny prądu i zwiększającą się świadomość społeczeństwa, z roku na rok instalacje fotowoltaiczne zyskują na popularności. Przyczyniają się do tego również korzystne dotacje oraz łatwość magazynowania uzyskanej energii.

Cena paneli fotowoltaicznych spada wraz z rosnącą konkurencją na rynku, co jest korzystne z punktu widzenia inwestora. Coraz więcej firm pomaga w uzyskaniu dotacji do fotowoltaiki dla klienta, dzięki czemu zakup i montaż instalacji zostają nawet w połowie pokryte ze środków pochodzących z Unii Europejskiej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub budżetu gminy.

Czym jest fotowoltaika?

Fotowoltaika, określana również jako PV, jest dziedziną zajmującą się przetwarzaniem energii słonecznej na prąd elektryczny przy użyciu zjawiska fotowoltaicznego. Obecnie znajduje zastosowanie zarówno w przestrzeni publicznej, jak i w prywatnych gospodarstwach domowych. Jej największą zaletą jest ekonomiczność, ekologiczność oraz praktyczność.

Gwarantowana żywotność paneli fotowoltaicznych wynosi minimum 25 lat.

Współcześnie fotowoltaika jest wykorzystywana jako źródło energii samodzielnych urządzeń, takich jak parkometry, światła drogowe czy tablice informacyjne. Niemal masowo pojawia się również w niewielkich urządzeniach - kalkulatorach, lampach ogrodowych oraz oświetleniu znaków drogowych.

Fotowoltaika zamienia energię słoneczną na energię elektryczną. Prąd stały przepływa przez inwerter, nazywany również falownikiem, a następnie zostaje przekształcony na prąd przemienny, który dopiero w tej postaci nadaje się do użytku domowego. 

Panele fotowoltaiczne można zamontować w niemal każdym dobrze nasłonecznionym miejscu. Najbardziej zalecany jest jednak dach skierowany na południe o nachyleniu pod kątem 35 stopni. Instalacja fotowoltaiczna może być montowana również na gruncie, na ogrodzeniach oraz na własnych wysięgnikach.

Montaż domowej elektrowni słonecznej wynosi zazwyczaj od 1 do 3 dni roboczych. Zależy to przede wszystkim od:

• umiejscowienia instalacji,
• wykonania ewentualnych prac ziemnych związanych ze zbyt dużą odległością generatora od licznika,
• wielkości instalacji fotowoltaicznej,
• rodzaju dachu,
• warunków atmosferycznych.

Kąt nachylenia instalacji zależny jest od czasu jej pracy oraz możliwości montażowych. Jednak najwięcej energii wyprodukują panele, które będą umieszczone w kierunku południowym pod kątem 25-35 stopni.

Fotowoltaika – opłacalność instalacji

Wielu inwestorów zastanawiających się nad zakupem i montażem fotowoltaiki spotyka się z opinią, że instalacja ta nie ma racji bytu w polskich warunkach klimatycznych. Opłacalność instalacji w dużej mierze zależy od miejsca umieszczenia paneli i kąta ich nachylenia. Mitem jest również stwierdzenie, że fotowoltaika nie działa zimą, gdy nasłonecznienie jest zdecydowanie mniejsze oraz w dni, kiedy słońce pozostaje przysłonięte chmurami.

Instalacja fotowoltaiczna produkuje energię również przy częściowym wystawieniu na słońce, ponieważ wykorzystuje promienie odbite i rozproszone. W takiej sytuacji sprawność fotowoltaiki bardzo spada, przez co okres zwrotu zainwestowanych środków ulega znacznemu wydłużeniu.

Odpowiednio dobrana instalacja fotowoltaiczna pozwala skutecznie zmniejszyć koszty związane z energią elektryczną. Fotowoltaika, która nie pokrywa w całości zapotrzebowania na prąd w gospodarstwie domowym, pozwala oszczędzić nawet 95% rocznych kosztów.

Instalacja fotowoltaiczna zabezpiecza inwestora na wypadek podwyżek cen prądu. Produkowany w domowej elektrowni słonecznej prąd może być zużywany na bieżąco, a jego ewentualne nadwyżki – magazynowane. Oddane do sieci kilowatogodziny można odebrać w każdym momencie w przeciągu tego samego roku rozliczeniowego, całkowicie za darmo. Następuje to na zasadzie opustów ze współczynnikiem 0,8.

Fotowoltaika jest bezobsługowa, wystarczy ją zainstalować i pozwolić działać. Nie generuje też żadnych dodatkowych kosztów. Wymaga jedynie raz na jakiś czas czyszczenia oraz wykonania niezbędnych przeglądów.

Oszczędności, jakie niesie za sobą instalacja fotowoltaiczna, zostały uregulowane na podstawie ustawy o OZE z lipca 2016 roku. Wprowadziła ona ułatwione rozliczenia dla właścicieli domów, posiadających własną elektrownię słoneczną. Na podstawie ustawy określony został sposób rozliczenia inwestora z zakładem energetycznym – może on oddać ewentualne nadwyżki prądu operatorowi, a w okresie większego zapotrzebowania na energię, odebrać je z opustem. Operacja ta musi się jednak zmieścić w jednym roku rozliczeniowym.

W bieżącym roku inwestorzy posiadający instalację o mocy do 10 kW korzystają z opustu w stosunki 1 do 0,8, natomiast moc od 10 do 40 kW to opust w stosunku 1 do 0,7. W praktyce właściciel instalacji, który oddał do sieci 1000 kWh, może w razie potrzeby odebrać 800 kWh. W tym przypadku nie występuje opłata dystrybucyjna. Rachunek obejmuje jedynie opłaty stałe w wysokości około 160 zł rocznie. W kosztach tych znajduje się, między innymi: opłata jakościowa, handlowa, abonamentowa oraz przejściowa.

System opustów to działanie mające na celu magazynowanie oraz rozliczanie energii elektrycznej z zakładem energetycznym. Wyprodukowane nadwyżki prądu zostaną oddane do sieci, a następnie rozliczone na rachunku, który inwestor otrzyma w związku z prądem otrzymanym z zakładu.

Warto zaznaczyć, że zimą, przykryte śniegiem panele nie produkują prądu. Przed taką sytuacją ma ochronić odpowiedni kąt nachylenia instalacji, który sprawi, że śnieg będzie się po niej zsuwał.

W grudniu i w styczniu, czyli miesiącach uważanych za najmniej nasłonecznione i najczęściej zaśnieżone, fotowoltaika produkuje jedynie około 7% mniej energii w skali roku.

Więcej na temat fotowoltaiki dowiesz się tutaj.

Fotowoltaika – ceny instalacji

Bezawaryjną pracę zagwarantują jedynie najlepszej jakości zestawy instalacji od znanych i cenionych producentów. Koszty fotowoltaiki zależą przede wszystkim od zapotrzebowania gospodarstwa domowego na prąd, a także powierzchni i rodzaju dachu.

Fotowoltaika, zaliczana do instalacji OZE (Odnawialne Źródła Energii), jest ekologicznym rozwiązaniem, które zaczyna się zwracać niemal od razu po uruchomieniu, zmniejszając opłaty za energię elektryczną. Cena instalacji jest porównywana do innych przyjaznych środowisku rozwiązań, takich jak pompy ciepła, kotły CO, kolektory słoneczne czy wentylacja mechaniczna (więcej na temat rekuperacji przeczytasz tutaj).

Przed wyborem instalacji fotowoltaicznej warto przeprowadzić audyt energetyczny. Audyt nie jest obowiązkowy, jednak na jego podstawie można dobrać moc fotowoltaiki do potrzeb energetycznych budynku i jego mieszkańców. Wiele firm zajmujących się sprzedażą i montażem paneli fotowoltaicznych, przeprowadza audyty za darmo. Niekiedy może on jednak kosztować nawet ponad 1000 zł.

Całkowite koszty instalacji fotowoltaicznej w dużej mierze zależą od producenta paneli, zapotrzebowania gospodarstwa domowego na energię oraz warunków montażu – im trudniejsza instalacja, tym wyższa cena końcowa.

Przy założeniu, że standardowa rodzina ma zapotrzebowanie na około 5000 kWh rocznie, koszt instalacji, która wyprodukuje taką ilość prądu, wyniesie od 25 000 do nawet 40 000 zł.

Jeżeli nie wiesz, czy instalacja fotowoltaiczna będzie opłacalna w Twoim przypadku, skorzystaj z kalkulatora fotowoltaiki.

Rodzaje paneli fotowoltaicznych

Wśród paneli fotowoltaicznych możemy wyróżnić panele monokrystaliczne i polikrystaliczne. Pierwszy ich rodzaj ma jednolitą, ciemną barwę, a same ogniwa mają kształt kwadratów o ściętych bokach. Wykonane zostały z monolitycznego kryształu krzemu.

Panele polikrystaliczne posiadają ogniwa z krzemu polikrystalicznego. Charakteryzują się jasnoniebieską barwą oraz widocznymi krawędziami kryształów. Występują zawsze w kształcie prostokąta lub kwadratu, co jest określone przez technologię produkcji.

W naszych warunkach klimatycznych, gdzie fotowoltaika najczęściej wykorzystuje promieniowanie rozproszone, najlepiej sprawdzają się właśnie panele polikrystaliczne.

Rodzaje instalacji fotowoltaicznych możemy podzielić również ze względu na sposób wykorzystywania wyprodukowanej energii elektrycznej:

• On-grid – wyprodukowany prąd zostaje przekazany do sieci, dzięki czemu fotowoltaika zarabia sama na siebie.
• Off-grid – energia elektryczna jest magazynowana w specjalnych akumulatorach i zostaje wykorzystana przez inwestora w późniejszym czasie. Rozwiązanie to jest korzystne w miejscach, gdzie podłączenie do sieci jest nieekonomiczne lub niemożliwe.

Różnica między fotowoltaiką a kolektorami słonecznymi

Wiele osób w dalszym ciągu uważa, że panele fotowoltaiczne i kolektory słoneczne to instalacje pełniące te same funkcje. Jest to oczywiście błędne myślenie, ponieważ jedyne, co łączy oba systemy to wykorzystywanie promieni słonecznych. Z tą różnicą, że fotowoltaika za ich pomocą produkuje energię elektryczną, a kolektory – podgrzewają wodę użytkową. Obie instalacje różnią się nieco wyglądem, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by zamontować je koło siebie i wykorzystywać obie.

Kolektory słoneczne

Kolektory wykorzystują promieniowanie słoneczne do podgrzania wody. Na rynku dostępne są wersje płaskie i rurowe - próżniowe, w których największym problemem okazuje się uszczelnienie miejsca połączenia rury próżniowej z rurą odbierającą ciepło z wnętrza.

Kolektory słoneczne zapewniają w okresie od wiosny do jesieni niemal całkowite pokrycie zapotrzebowania gospodarstwa domowego na ciepłą wodę użytkową. Natomiast w innych porach roku – częściowo.

Jednak mimo to kolektory są użytecznymi urządzeniami, ponieważ nawet po nieznacznym podgrzaniu wody za pomocą promieni słonecznych, kocioł zużyje już mniej paliwa do doprowadzenia jej do pożądanej temperatury.

Panele fotowoltaiczne

Fotowoltaika wykorzystuje promienie słoneczne do produkcji energii elektrycznej. Największą zaletą instalacji fotowoltaicznej jest jej uniwersalność. Wytworzony prąd może zostać wykorzystany w dowolny sposób na bieżąco, magazynowany lub odsprzedany do sieci.

Panele fotowoltaiczne mogą się znajdować nawet w sporej odległości od domu, na przykład na dachu budynku gospodarczego. W takiej sytuacji należy się jednak liczyć z wyższymi kosztami montażu.

Dotacje do fotowoltaiki

Dotacje na instalacje fotowoltaiczne są przyznawane na szczeblu regionalnym. Najbardziej znany, ogólnopolski program o nazwie Prosument został wygaszony. Jego wydatkowanie zostało przewidziane do końca 2019 roku.

Aby otrzymać dotacje na fotowoltaikę, inwestor powinien wypełnić stosowny formularz i dostarczyć go wraz z:

• certyfikatem,
• projektem instalacji,
• poświadczeniem z Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa.

Projekt powinien zawierać:

• opis,
• kosztorys,
• schemat,
• parametry techniczne,
• licznik wytworzonej energii.

Należy pamiętać, że projekt może zostać wykonany jedynie przez osobę, która posiada stosowne kwalifikacje. Wniosek zostanie odrzucony, jeżeli projekt stworzy osoba bez odpowiednich uprawnień.

Jeszcze przed złożeniem wniosku warto upewnić się, jakie instytucje w okolicy prowadzą programy dofinansowań. Na początek należy udać się do urzędu miasta, by sprawdzić, czy władze uruchomiły lokalne dotacje, ponieważ w większości przypadków bywają one najkorzystniejszym z dostępnych rozwiązań.

Jeżeli gmina nie posiada żadnych informacji na temat dofinansowania do fotowoltaiki, warto udać się do siedziby Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w celu sprawdzenia aktualnych programów.

Po wygaszeniu programu Prosument, obowiązki związane z dotacjami do fotowoltaiki zostały zrzucone na szczebel regionalny, dlatego też każde województwo przyjęło swój zakres i wysokość dofinansowania do OZE.

Fotowoltaika w Polsce

Inwestorzy, biorący pod uwagę możliwość montażu instalacji fotowoltaicznej często spotykają się z opinią, że fotowoltaika nie sprawdza się w polskich warunkach klimatycznych przez zbyt małe nasłonecznienie. Jest to mit powielany przez osoby, które nie orientują się w zasadach działania tego systemu.

Panele fotowoltaiczne pozwalają zaoszczędzić inwestorom na kosztach związanych z zużyciem energii elektrycznej. Dają też możliwość uniezależnienia się od cen i dostaw prądu. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne w miejscach, gdzie często dochodzi do przerw w dostawie energii elektrycznej lub zużycie w gospodarstwie domowym jest bardzo duże.

Dobrana w odpowiedni sposób fotowoltaika, pozwala znacznie ograniczyć koszty związane z poborem prądu z sieci. Oszczędności oscylują w granicach nawet 95% rocznych kosztów poniesionych za energię elektryczną.

Warto zaznaczyć, że panele fotowoltaiczne najczęściej zostają objęte 25-letnią gwarancją na moc oraz minimum 10-letnią gwarancją na produkt.

Podsumowanie

Fotowoltaika jest korzystnym i przyszłościowym rozwiązaniem. Sama inwestycja zaczyna się zwracać niemal od razu, a po około 10 latach – zarabia na siebie, przy założeniu, że ceny prądu pozostaną na tym samym poziomie. Jeżeli wzrosną, zainwestowana w zakup i montaż suma pieniędzy, zwróci się inwestorowi szybciej.