Mając do dyspozycji nowoczesny multimetr można uzyskać stabilny pomiar wielkości elektrycznych praktycznie w każdych warunkach. Jednak bez względu na posiadany sprzęt należy pamiętać o podstawowych zasadach, które niejednokrotnie są zapominane podczas codziennej pracy.

Zachowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa (jak na przykład noszenie odpowiedniej odzieży ochronnej) jest podczas pomiarów elektrycznych wyjątkowo ważne, fot. Fluke

O bezpieczeństwie, a co za tym idzie, naszym zdrowiu, powinniśmy pamiętać na każdym etapie prac związanych z pomiarami w elektryce i automatyce.  Dlatego też, w nowoczesnych urządzeniach przewiduje się szereg nowatorskich rozwiązań, takich jak chociażby ochrona przed przepięciami. Jak wiadomo skutki wystąpienia tego zjawiska mogą być bardzo niebezpieczne. Przyczyn leżących u podstaw tego zagrożenia jest wiele. Impulsowe zmiany napięcia są bowiem powodowane czynnościami łączeniowymi i nieprawidłową pracą konwerterów, falowników, silników i kondensatorów. Wysokonapięciowe stany nieustalone niejednokrotnie mogą być również wynikiem uderzenia pioruna w napowietrzne linie przesyłowe. W jaki zatem sposób, przy wyborze przyrządu pomiarowego, zapewnić ochronę przed taką sytuacją?

Kategoria bezpieczeństwa rzecz ważna

W kontekście bezpieczeństwa istotnym parametrem jest kategoria pomiarowa multimetru. Najnowsze wymagania w tym zakresie są oparte o standard IEC61010 (EN61010), który przyjmuje cztery poziomy bezpieczeństwa. Na obudowach multimetrów mamy więc oznaczenia CAT I, CAT II itd. Procedury, zgodne z normą IEC61010, przewidują trzy główne kryteria ochrony, czyli ustalony stan napięcia, napięcie szczytowe impulsu stanu nieustalonego oraz impedancję źródła. Biorąc pod uwagę te kryteria można określić rzeczywistą wartość wytrzymałości miernika na napięcia. Poszczególne kategorie instalacji CAT są przypisane określonym grupom systemów dystrybucji energii.

Kategoria bezpieczeństwa jest bardzo istotnym parametrem urządzenia mierniczego, rys. Fluke

Sprzęt elektroniczny należy do CAT I. Jednofazowe obciążenie, podłączone do gniazdek sieciowych, zakwalifikowane jest do CAT II. Do CAT III zalicza się zasilanie trójfazowe, oraz jednofazowe oświetlenie komercyjne. Z kolei kategoria CAT IV obejmuje zasilanie trójfazowe w miejscu przyłącza elektrycznego. „Stojąc przed wyborem odpowiedniego multimetru warto sięgnąć do wiedzy praktycznej w zakresie bezpieczeństwa. Z zasady im bliżej znajdujemy źródła zasilania, tym wyższa powinna być kategoria bezpieczeństwa, rośnie bowiem zagrożenie stanami nieustalonymi. Kategoria pomiarowa CAT przyrządu powinna być tym wyższa, im wyższa możliwa wartość prądu zwarciowego. Można powiedzieć również, że im niższa impedancja źródła, tym wyższej kategorii  pomiarowej CAT powinien być miernik. Pamiętajmy, że impedancja łączna (impedancja źródła) obejmuje impedancję przewodów od punktu pomiaru do źródła zasilania. To właśnie ten rodzaj impedancji odpowiada za tłumienie stanów nieustalonych.” – mówi Robert Olkiewicz, Regional Sales Representative z firmy Fluke. Jednym ze sposobów wyboru kategorii bezpieczeństwa jest uwzględnienie możliwie najmniej korzystnych scenariuszy, jakie mogą wystąpić w naszej codziennej pracy. Warto zatem wybrać miernik o najwyższej kategorii, z którą możemy zetknąć się podczas pomiarów. Pamiętać należy również o odpowiednich przewodach pomiarowych. Ważne jest, aby nie miały one gorszych parametrów, pod względem bezpieczeństwa, w odniesieniu do miernika, z którym współpracują. „Używając podczas pomiarów przyrządów Fluke mamy pewność, że przypisana kategoria CAT jest zweryfikowana odpowiednimi testami. Stąd też na obudowie urządzenia znajdziemy zarówno symbol jak i numer niezależnego laboratorium badawczego. Tym sposobem zyskamy gwarancję, że nasz miernik pomyślnie przeszedł testy, wykonane przez niezależną instytucję.” – mówi Robert Olkiewicz, Regional Sales Representative z firmy Fluke.

Podczas wyboru multimetru należy zwrócić uwagę na dodatkowe rozwiązania zapewniające nam bezpieczeństwo, fot. Fluke

Co jeszcze

Jeżeli wybierzemy przyrząd nawet o najwyższej kategorii bezpieczeństwa, nie należy zapominać o podstawowych zasadach pomiarów elektrycznych. Zadbajmy więc o ognioodporną odzież, okulary ochronne oraz izolowane rękawice. Najlepiej, aby środki ochrony głowy zapewniały osłonę twarzy. W bezpiecznych przyrządach istotną rolę odgrywa również ochrona wejść prądowych, uzyskana przez bezpieczniki wysokiej mocy. Jeżeli dojdzie do ich uszkodzenia to konieczna jest ich wymiana, ponieważ praca z niesprawnym sprzętem może poważnie zagrozić naszemu bezpieczeństwu. Ważne jest również, aby parametry bezpieczników były zgodne z tymi, które zaleca producent. Najlepiej użyć oryginalnych bezpieczników oferowanych przez Fluke. „W nowoczesnych multimetrach, celem zmniejszenia ryzyka porażenia prądem elektrycznym wprowadza się dodatkowe zabezpieczenia takie jak na przykład podwójna izolacja. Dodatkowo, w urządzeniach firmy Fluke możemy znaleźć również gniazda typu jack umieszczone we wgłębieniach, przewody pomiarowe z osłonami na palce oraz osłonięte złącza wejściowe, które również poprawiają nasze bezpieczeństwo podczas wykonywania pomiarów.” – mówi Robert Olkiewicz, Regional Sales Representative z firmy Fluke.

Podczas przeprowadzania pomiarów elektrycznych, nasze własne bezpieczeństwo powinno być zawsze na pierwszym miejscu. Jednak nie chodzi tu tylko i wyłącznie o zachowanie podstawowych środków ostrożności. Również podczas wyboru multimetru należy zwrócić szczególną uwagę na to, w jakie zabezpieczenia wyposażył dane urządzenie producent. Pozwoli nam to zminimalizować ryzyko wypadku przy pracy i uczyni nasze życie nie tylko łatwiejszym ale i bezpieczniejszym.