Każdego roku w Europie dochodzi do około dwóch milionów pożarów, w wyniku których ginie około 4000 osób, 70 000 odnosi obrażenia, a łączna wartość szkód majątkowych wynosi 126 miliardów euro. Około jedna czwarta tych pożarów jest spowodowana wystąpieniem zwarcia łukowego i można by było im zapobiec, instalując odpowiednie urządzenie wykrywające.

Niemniej jednak zagrożenia związane z pożarami elektrycznymi są często bagatelizowane i w związku z tym, pożary te nie są odpowiednio ograniczane. W poniższym artykule Alexander Jellenigg, Product Manager w firmie Eaton, omawia aspekty zwarć łukowych oraz sposoby ich zapobiegania.

Dlaczego tak wiele pożarów spowodowanych jest awariami elektrycznymi, skoro istnieją przepisy i normy mające na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa instalacji elektrycznych?

Odpowiedź jest bardzo prosta. Jak dotąd nie dysponowaliśmy technologią pozwalającą na ograniczanie występowania łuku elektrycznego. Od 2013 roku w Stanach Zjednoczonych obowiązuje rozporządzenie i są stosowane odpowiednie produkty, a od 2016 roku taka sama sytuacja jest w Europie.

Czy oznacza to, że ochrona przed zwarciami łukowymi nadal nie jest obowiązkowa?

Właściwie jest ona obowiązkowa. W Niemczech na przykład lokalne przepisy dotyczące oprzewodowania wymagają odpowiedniego zabezpieczenia w miejscach takich jak szpitale i przedszkola, w których ludzie nie są wystarczająco mobilni, aby zdążyć uciec z budynku na czas lub w miejscach, w których koncentruje się bardzo wysoką wartość, na przykład w muzeach lub centrach przetwarzania danych.

Wiemy więc, że taka ochrona jest zalecana w kilku innych krajach i to zalecana dość mocnym argumentem, jakim jest bezpieczeństwo, ponieważ będąc projektantem lub inżynierem elektrykiem nie można po prostu powiedzieć, że taka ochrona jest jedynie opcjonalna i nie ma się w planach jej instalacji. Należy dokonać oceny ryzyka, ale praktycznie nie ma innego sposobu na uniknięcie zwarć łukowych, niż instalacja urządzenia, które je wykrywa.

Czy mógłby Pan wyjaśnić, czym tak naprawdę jest zwarcie łukowe?

Zwarcie łukowe jest czymś w rodzaju maleńkiej błyskawicy. Naturalna błyskawica trwa mikrosekundy, niestety czas trwania zwarcia łukowego może być liczony w minutach, godzinach, a nawet dniach, zazwyczaj wewnątrz skrzynki przyłączeniowej, wewnątrz przewodu, uszkodzonego kabla lub wewnątrz zacisku. Może ono powodować ogromne szkody.

Jakie są skutki zwarcia łukowego?

Zwarcie łukowe wytwarza dużo ciepła na bardzo małej powierzchni i choć może nie mieć żadnych konsekwencji, może również spowodować niespodziewany pożar.

Jakie są przyczyny występowania zwarć łukowych?

Czynności, które wykonujemy na co dzień - ciągnięcie za kabel urządzenia, a nie za główkę wtyczki, albo położenie mebla na przewodzie - ale także zdarzenia, których nie możemy uniknąć, takie jak działalność gryzoni lub innych zwierząt przy przewodach czy promieniowanie UV, które również niszczy przewody.

Jak można zapobiegać zwarciom łukowym?

Znamy tylko jeden sposób, aby im zapobiec: urządzenie wykrywające zwarcia łukowe. Jest to urządzenie elektroniczne, które wykrywa sygnał łuku o wysokiej częstotliwości i wyłącza go w celu jego ograniczenia.

Oznacza to więc, że należy zainstalować kombinację wyłącznika nadprądowego (MCB), wyłącznika różnicowoprądowego (RCD) i detektora iskrzenia (AFDD)?

Dokładnie tak. Wyłącznik nadprądowy MCB pomaga w przypadku przeciążenia lub zwarcia, podczas gdy wyłącznik różnicowoprądowy RCD chroni ludzi, a detektor iskrzenia AFDD wykrywa łuk. Wszystkie te trzy elementy są więc niezbędne do zapewnienia pełnego bezpieczeństwa.

Czy mógłby Pan opisać urządzenie AFDD+ firmy Eaton i co je wyróżnia?

Połączyliśmy wszystkie trzy funkcjonalności - MCB, RCD i AFDD - w jednym urządzeniu. Dzięki temu nie ma problemów z kompatybilnością, a wymagania instalacyjne są minimalne, co pozwala zaoszczędzić dużo czasu i jest najwygodniejszym rozwiązaniem dla użytkownika końcowego.

Jaka jest ekspertyza firmy Eaton w tej dziedzinie?

Firma Eaton produkuje urządzenia ochronne od ponad stu lat. Od dawna produkujemy zarówno wyłączniki różnej wielkości, jak i wyłączniki różnicowoprądowe, dlatego wiemy, jak chronić ludzi i budynki.

Czy oczekuje Pan, że to urządzenie stanie się obowiązkowe w każdym kraju?

Jest to proces ciągły, więc lokalne organy normalizacyjne harmonizują obowiązujące prawo międzynarodowe z ich lokalnymi przepisami. Ponieważ jednak jest to bardzo nowe urządzenie, przed dostosowaniem istniejących przepisów dotyczących okablowania należy najpierw zdobyć większe doświadczenie w zakresie praktycznego działania detektora iskrzenia AFDD+.